segið mér ...

miðvikudagur, 12. mars
á eftir (sumu) fólki, þá þykir mér um fátt jafnvænt og íslensk mál. já, jafnvel þó ég sé illtalandi og nánast með öllu óskrifandi á þessu fallega máli, þá þykir mér samt sem áður ofboðslega vænt um það.

sem slíkur unnandi þessa máls, þá hef ég ögn gaman af hverskyns þrálátum málfarsvillum. lengi vel hafa beygingarvillurnar „góðan daginn“ og „ég vill“ verið í sérlegu uppáhaldi hjá mér. það var síðan um daginn, þegar ég las enn einu sinni einn dýrmætasta arf okkar, að ég rak augun í svolítið sem fékk mig til þess að staldra við og hugsa. þannig vill til að á fyrstu síðu forns handrits, sem ber skráningarheitið „de la gardie nr. 11, 4°“, stendur skrifað:
bók þessi heitir edda. hana hefir saman setta snorri sturlusonur eftir þeim hætti sem hér er skipað.
eins og nánast sérhver íslendingur veit, þá hefur nafnorðið „sonur“ eftirfarandi beygingarmyndir í eintölu án greinis: sonur (nf.), son (þf.), syni (þgf.) og sonar (ef.). samt sem áður, þá eru kenninöfn sem frumlög í íslensku iðulega beygð í þágufalli þegar þau ættu, setningarfræðilega allavega, að standa í nefnifalli. þegar „sonur“ er frumlag setninga, þá segjum við til að mynda „sonur segir ...“ en ekki „son segir ...“. engu að síður, þá segum við „hjálmarsson segir ...“ en ekki „hjálmarssonur segir ...“. (takið samt eftir að bæði fleirtölumyndin „synir“ og „dóttir“ og „dætur“ eru rétt beygðar í daglegu máli.)

því spyr ég, hverju veldur? er þetta aðeins enn önnur beygingarvilla? ef svo, þá sennilega sú algengasta þeirra allra? er þetta eitthvað sem við höfum tekist að klúðra niður síðan snorri sturlusonur var á meðal okkar? tja, segið mér. nema einhver geti gefið mér svar við þessu, þá neyðist ég til þess að draga þá ályktun að um rangt mál ræði. einmitt, gott fólk, leyfið mér að kynna mig, ég heiti guðmundur andri hjálmarssonur.